Μετάφραση: Τάκης Αθανασόπουλος, Νάσια Ποταμιάνου Εκδόσεις Πεμπτουσία – 1993 Σίγουρα τα κείμενα που απαρτίζουν τούτη τη συλλογή θα αποτελέσουν έκπληξη για πολλούς. Κι αυτό γιατί, αν και το διάστημα που πέρασε από την εποχή που πρωτοεμφανίσθηκε η ...

Μετάφραση: Τάκης Αθανασόπουλος, Νάσια Ποταμιάνου
Εκδόσεις Πεμπτουσία – 1993

Σίγουρα τα κείμενα που απαρτίζουν τούτη τη συλλογή θα αποτελέσουν έκπληξη για πολλούς. Κι αυτό γιατί, αν και το διάστημα που πέρασε από την εποχή που πρωτοεμφανίσθηκε η δοξασία της μετενσάρκωσης είναι συγκριτικά μικρό, η αποδοχή της σήμερα στο «πλατύ κοινό» είναι τόσο μεγάλη, ώστε μερικές φορές αρκεί και η ελάχιστη αμφισβήτηση ή επιφύλαξη, για να εισπράξει ο εκφραστής της βλέμματα καχυποψίας ή αποδοκιμασίας. Είναι χαρακτηριστικό -για να σχηματίσει κανείς μια γενική άποψη της κατάστασης- ότι δεν υπάρχει σχεδόν ούτε ένας οπαδός της μετενσάρκωσης που να μην πιστεύει στην «αρχαιότητά της» και ότι βρίσκεται, λιγότερο ή περισσότερο καλυμμένη, σε όλες τις παραδόσεις ανά τον κόσμο.

Συγχρόνως, η έλλειψη, σε αρκετές αυθεντικές παραδόσεις, μιας ολοκληρωμένης διδασκαλίας για τα μεταθανάτια πεπρωμένα του ανθρώπου (κάτι που οφείλεται, μεταξύ των άλλων, στο ότι η όλη προσπάθεια επικεντρώνεται στο τώρα, στη διαδικασία απελευθέρωσης, που είναι και το ζητούμενο), αποτελεί, στις μέρες μας, ένα «ρήγμα» που οδηγεί πολλά ανήσυχα πνεύματα σε επικίνδυνα μονοπάτια, αν και για ορισμένους άλλους, σωτήρια ίσως στην περίπτωσή τους, αυτό το «ρήγμα» δεν άνοιξε ποτέ.

Το ζήτημα λοιπόν του τι είναι αληθές και τι όχι στην προκειμένη περίπτωση, είναι σημαντικό, γιατί η θεωρητική παραδοχή μιας εσχατολογίας μπορεί να καθορίσει, σε γενικές γραμμές, την πρακτική μέθοδο και τη στάση απέναντι στη ζωή. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται εδώ έχουν επιλεγεί με δύο κύριους στόχους: α) την παρουσίαση της αληθινής διδασκαλίας της μετοίκησης και της μετεμψύχωσης, από την παρερμηνεία των οποίων προήλθε η μετενσαρκωτική άποψη, και β) την κατάδειξη των εγγενών ανεπαρκειών της τελευταίας. Το θέμα βέβαια δεν εξαντλείται σ’ έναν μικρό τόμο, πολύ περισσότερο αν σκεφθεί κανείς ότι για να κατανοηθεί σε βάθος απαιτείται μια «εσωτερική» γνώση ανθρωπολογίας και κοσμολογίας· αλλά σίγουρα αυτός ο μικρός τόμος συνιστά ένα πρώτο βήμα προς τον καθαρό αέρα της αληθινής μεταφυσικής.

Περιεχόμενα:

Το νόημα του θανάτου
Ο ένας και μοναδικός μέτοικος
Διαβάθμιση, εξέλιξη και μετενσάρκωση
Η μετενσάρκωση
Μετενσαρκωτικές παραδοξολογίες
Μετενσάρκωση: Γεγονότα και φαντασιώσεις
Συμπαντική εσχατολογία

Σάς παραθέτουμε κάποια αποσπάσματα του βιβλίου:

...Από την άλλη, υπάρχουν, κυρίως ανάμεσα στους αποκρυφιστές, οπαδοί της μετενσάρκωσης που αισθάνθηκαν υποχρέωσή τους να διαμαρτυρηθούν απέναντι σε «υπερβολές» ικανές να υποβαθμίσουν τον σκοπό τους. Έτσι, ο Παπύς γράφει τα εξής: «Συνιστάμε σε ορισμένους πνευματιστικούς κύκλους κάποιους τιποτένιους που ισχυρίζονται ψύχραιμα ότι είναι μετενσάρκωση του Μολιέρου, του Ρακίνα ή του Ρισελιέ, χωρίς να λογαριάζουμε τους αρχαίους ποιητές, τον Ορφέα, ή τον Όμηρο. Για την ώρα δεν χρειάζεται να εξετάσουμε αν αυτοί οι ισχυρισμοί στηρίζονται κάπου ή ανήκουν απλώς στον τομέα των διανοητικών διαταραχών. Να υπενθυμίσουμε όμως ότι ο Πυθαγόρας, κάνοντας τον απολογισμό των προηγούμενων ενσαρκώσεών του, δεν ισχυρίσθηκε ότι ήταν κάποιος μεγάλος άντρας, και να παρατηρήσουμε ότι είναι περίεργος τρόπος υπεράσπισης της αέναης προόδου των ψυχών επ’ άπειρων (θεωρία του πνευματισμού), αυτός που συνίσταται στο να δείχνει τον Ρισελιέ χωρίς ίχνος μεγαλοφυΐας και τον Ουγκώ να κάνει δεκατετρασύλλαβους στίχους μετά τον θάνατό του. Οι σοβαροί και επιστήμονες πνευματιστές, και υπάρχουν περισσότεροι απ’ όσους πιστεύεται, θα έπρεπε να επαγρυπνούν ώστε να μην συμβαίνουν παρόμοια γεγονότα». Πιο κάτω λέει ακόμα: «Ορισμένοι πνευματιστές, κάνοντας κατάχρηση αυτής της θεωρίας, παρουσιάζονται σαν μετενσάρκωση όλων των μεγάλων. Κάποιος υπαλληλάκος είναι ο μετενσαρκωμένος Βολταίρος…χωρίς την ιδιοφυΐα. Κάποιος συνταξιούχος στρατηγός, είναι ο Ναπολέων στην επιστροφή του από την Αγία Ελένη, με χαμένη όμως την τέχνη της επιτυχίας. Τέλος, δεν υπάρχει ομάδα όπου η Μαρία των Μεδίκων, η Μαντάμ ντε Μαιντενόν ή η Μαρία Στιούαρτ δεν έχουν επιστρέψει στο σώμα αγαθών αστών κυριών, συχνά νεόπλουτων, και όπου ο Κοντέ, ο Ρισελιέ, ο Μαζαρέν, ο Μολιέρος ή ο Ρουσσώ δεν διευθύνουν κάποια μικρή συνεδρία. Εδώ βρίσκεται ο κίνδυνος, εδώ βρίσκεται η πραγματική αιτία της στατικής κατάστασης του πνευματισμού κατά τα τελευταία πενήντα χρόνια. Δεν χρειάζεται να αναζητηθεί άλλη αιτία, αν προστεθεί η άγνοια και ο σεκταρισμός των αρχηγών των ομάδων». Σ’ ένα άλλο πολύ πιο πρόσφατο έργο του επανέρχεται σε αυτό το θέμα: «Ο άνθρωπος που συνειδητοποιεί το μυστήριο της μετενσάρκωσης φαντάζεται αμέσως το πρόσωπο που υπήρξε και, όλως τυχαίως, αυτό το πρόσωπο συμβαίνει να ήταν κάποιος σημαντικός και υψηλής θέσης άνθρωπος πάνω στη γη. Στις πνευματικές ή θεοσοφικές συγκεντρώσεις, βρίσκουμε πολύ λίγους μετενσαρκωμένους δολοφόνους, αλκοολικούς, ή (και έντιμα τελικά επαγγέλματα) αρχαίους μανάβηδες ή υπηρέτες. Μετενσαρκώνονται πάντα, ο Ναπολέων, κάποια μεγάλη πριγκήπισσα, ο Λουδοβίκος ο 14^ος , ο Μέγας Φρειδερίκος, κάποιοι περίφημοι Φαραώ, στο σώμα αγαθών ανθρώπων που καταλήγουν να πιστεύουν ότι έχουν υπάρξει οι μεγάλες προσωπικότητες που φαντάζονται. Για τις εν λόγω προσωπικότητες αποτελεί ήδη αρκετά σκληρή τιμωρία να έχουν επιστρέψει στη γη κάτω από παρόμοιες συνθήκες… Η αλαζονεία είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο πολλών οπαδών της θεωρίας της μετενσάρκωσης και παίζει συχνά τόσο σημαντικό όσο και καταστροφικό ρόλο. Αν δε οι μεγάλες προσωπικότητες της ιστορίας χρησιμεύουν αποκλειστικά για τις μετενσαρκώσεις των οπαδών της θεωρίας, λογικό είναι να αναγνωρίσουμε ότι οι δολοφόνοι, οι μεγάλοι εγκληματίες και οι κάθε λογής συκοφαντημένοι προορίζονται για τη μετενσάρκωση των εχθρών τους». Για τη θεραπεία του κακού που καταγγέλλει κατ’ αυτόν τον τρόπο, ορίστε τι προτείνει ο Παπύς: «Ίσως έχουμε την διαίσθηση πως ζήσαμε την τάδε εποχή, πως ήμασταν σ’ εκείνον τον κύκλο, ίσως μας αποκαλυφθεί από τον κόσμο των πνευμάτων πως υπήρξαμε κάποια μεγάλη κυρία, σύγχρονη του μεγάλου φιλοσόφου Αβελάρδου, του τόσο παρεξηγημένου από τους χοντροκομμένους συγχρόνους του, δεν έχουμε όμως τη βεβαιότητα του ακριβούς όντος που υπήρξαμε πάνω στη γη». Επομένως στην προκειμένη περίπτωση η μεγάλη κυρία δεν ήταν αναγκαστικά η Ελοίζ, και αν πιστεύουμε ότι υπήρξαμε εκείνο το περίφημο πρόσωπο είναι απλώς επειδή έχουμε ζήσει στο περιβάλλον του, πιθανώς με την ιδιότητα του υπηρέτη. Εδώ, σκέφτεται σίγουρα ο Παπύς, μπαίνει κάποιο φρένο στις πλάνες που προξενεί η αλαζονεία. Αμφιβάλλουμε όμως αν οι πνευματιστές πείθονται τόσο εύκολα να παραιτηθούν από τις αυταπάτες τους. Δυστυχώς υπάρχουν και άλλα είδη πλάνης εξίσου αξιοθρήνητα. Η σύνεση και η σοφία, σχετικές εξάλλου, που δείχνει ο Παπύς, δεν τον εμποδίζουν να γράφει ο ίδιος και εκ παραλλήλου, πράγματα σαν κι αυτά: « Ο Χριστός έχει ένα διαμέρισμα (!) που περικλείει χιλιάδες πνεύματα. Κάθε φορά που ένα πνεύμα του διαμερίσματος του Χριστού μετενσαρκώνεται, υπακούει πάνω στη γη στον ακόλουθο νόμο: 1) είναι ο πρωτότοκος της οικογενείας του, 2) ο πατέρας του ονομάζεται πάντα Ιωσήφ, 3) η μητέρα του ονομάζεται πάντα Μαρία, ή η αριθμητική αντιστοιχία αυτών των ονομάτων σε άλλες γλώσσες. Τέλος, υπάρχουν σε τούτη τη γέννηση πνευμάτων προερχόμενων από το διαμέρισμα του Χριστού (δεν λέμε από τον ίδιον τον Χριστό) εντελώς ιδιαίτερες πλανητικές όψεις που είναι άχρηστο ν’ αποκαλύψουμε εδώ». Γνωρίζουμε καλά σε τι αναφέρονται όλα αυτά. Θα μπορούσαμε να διηγηθούμε όλη την ιστορία αυτού του λεγόμενου «Κυρίου», που φερόταν σαν «το πιο παλαιό πνεύμα του πλανήτη», και ο «αρχηγός των δώδεκα που πέρασαν από την πύλη του ήλιου δύο χρόνια μετά τα μέσα του αιώνα». Εκείνοι που αρνούνταν ν’ αναγνωρίσουν αυτό τον «Κύριο» απειλούνταν με «καθυστέρηση της εξέλιξης», που μεταφραζόταν σε ποινή τριάντα τριών (33) συμπληρωματικών ενσαρκώσεων, ούτε μία περισσότερη ή λιγότερη!

Εν τούτοις, γράφοντας τις τελευταίες γραμμές, ο Παπύς είχε την πεποίθηση ότι συνέβαλλε στον μετριασμό κάποιων ακραίων φιλοδοξιών, εφόσον πρόσθετε: «Αγνοώντας όλ’ αυτά, πλήθος οραματιστών ισχυρίστηκαν ότι αποτελούν μετενσάρκωση του Χριστού επί της γης… και ο κατάλογος δεν έχει κλείσει ». Αυτή η προειδοποίηση ήταν πολύ δικαιολογημένη. Εξιστορήσαμε αλλού την ιστορία των θεοσοφιστών Μεσσιών, και υπάρχουν πολλοί ακόμη σε ανάλογους κύκλους. Ο μεσσιανισμός όμως των «νεοπνευματοκρατών» είναι ικανός να πάρει τις πιο παράξενες και ποικίλες μορφές, πέραν αυτών «των μετενσαρκώσεων του Χριστού», πρότυπο των οποίων υπήρξε ο ιεροκήρυκας Γκιγιόμ Μονό. Δεν βρίσκουμε τη θεωρία των «πνευμάτων του διαμερίσματος του Χριστού» λιγότερη παράλογη από τις άλλες. Ξέρουμε πολύ καλά τον αξιοθρήνητο ρόλο που έπαιξε στη Γαλλική αποκρυφιστική σχολή και συνεχίζει να παίζει μέχρι σήμερα στις διάφορες ομάδες που αντιπροσωπεύουν πιά τα απομεινάρια της. Από την άλλη, υπάρχει ένα πνευματιστικό «διάμεσο», η Μαντάμ Μαργκερίτ Βολφ (μπορούμε να την κατονομάσουμε αφού το πράγμα πήρε δημοσιότητα), που ανέλαβε τελευταία, από τον «οδηγό» της, την αποστολή να αναγγείλει «την προσεχή μετενσάρκωση του Χριστού στη Γαλλία». Η ίδια πιστεύει ότι είναι μετενσάρκωση της Αικατερίνης των Μεδίκων ) εκτός από καμμιά εκατοστή άλλες ζωές βιωμένες, στο παρελθόν, στη γη και αλλού, τις οποίες θυμήθηκε με κάθε λεπτομέρεια ), και δημοσίευσε ένα κατάλογο διακοσίων και πλέον «περίφημων μετενσαρκώσεων», όπου γνωστοποιεί «τι υπήρξαν άλλοτε οι μεγάλοι άντρες του σήμερα». Πρόκειται για μία ακόμη παθολογική περίπτωση αρκετά αξιοσημείωτη. Υπάρχουν επίσης πνευματιστές που έχουν μεσσιανικές αντιλήψεις εντελώς διαφορετικού είδους. Διαβάσαμε κάποτε, σε ένα ξένο πνευματιστικό περιοδικό (δεν μπορέσαμε να βρούμε την ακριβή αναφορά), ένα άρθρο του οποίου ο συγγραφέας ασκούσε, αρκετά δίκαια, κριτική σ’ εκείνους που, αναγγέλλοντας προσεχώς τη «δεύτερη έλευση» του Χριστού, την παρουσιάζουν δήθεν σαν μια μετενσάρκωση, για να δηλώσει όμως στη συνέχεια ότι αν δεν μπορεί να δεχθεί αυτή την θέση είναι απλούστατα επειδή η επιστροφή του Χριστού αποτελεί τετελεσμένο γεγονός από τον πνευματισμό: «Έχει ήδη έλθει εφόσον σε ορισμένα κέντρα καταγράφουν τις επικοινωνίες του». Στ’ αλήθεια, χρειάζεται ισχυρή δόση τυφλής πίστης για να μπορεί κανείς να πιστεύει ότι ο Χριστός και οι Απόστολοί του εμφανίζονται σε πνευματιστικές συγκεντρώσεις και μιλούν μέσω μέντιουμ, ιδίως όταν βλέπει κανείς την ποιότητα των αναρίθμητων «επικοινωνιών» που τους αποδίδονται. Υπήρξαν, εξάλλου, σε κάποιους Αμερικανικούς κύκλους, «μηνύματα» όπου, όπως ισχυρίζονται διάφοροι «μάρτυρες», ο Απολλώνιος ο Τυανεύς κατήλθε για να δηλώσει ότι και ο ίδιος υπήρξε ταυτόχρονα «ο Ιησούς και ο Απόστολος Παύλος των Χριστιανικών Γραφών», και ίσως επίσης ο Άγιος Ιωάννης, και κήρυξε τα Ευαγγέλια, οι πηγές των οποίων του είχαν δοθεί από τους Βουδιστές· μπορεί να βρει κανείς ορισμένα από αυτά τα «μηνύματα» στο τέλος του βιβλίου του Ανρί Λακρουά. Εκτός από τον πνευματισμό, υπήρξε επίσης και μία μυστική Άγγλο-Αμερικανική εταιρεία που κήρυξε την ταυτότητα του Αποστόλου Παύλου και του Απολλώνιου, ισχυριζόμενη ότι η απόδειξη βρισκόταν «σε ένα μικρό χειρόγραφο που φυλάσσεται τώρα σε μοναστήρι της Κεντρικής Γαλλίας»· υπάρχουν πολλοί λόγοι για να πιστεύουμε ότι αυτή η πηγή είναι καθαρά φανταστική, αλλά η αντιστοιχία αυτής της ιστορίας με τις πνευματιστικές «επικοινωνίες» που μόλις αναφέρθηκαν, κάνει την προέλευσή της υπερβολικά ύποπτη, καθώς επιτρέπει να σκεφθούμε ότι επρόκειτο για κάτι παραπάνω από ένα προϊόν του «υποσυνειδήτου» δύο-τριών ανισόρροπων.